Các bài tập Phục hồi chức năng bàng quang tốt cho người bệnh

Rối loạn chức năng bàng quang là một vấn đề sức khỏe phổ biến, gây ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống. Các bài tập Phục hồi chức năng bàng quang đã trở thành một giải pháp hiệu quả, không xâm lấn, giúp kiểm soát các triệu chứng và cải thiện sức khỏe bàng quang một cách tự nhiên.

Rối loạn chức năng bàng quang là gì?

Rối loạn chức năng bàng quang là một thuật ngữ y tế chỉ các vấn đề ảnh hưởng đến khả năng giữ và bài tiết nước tiểu của bàng quang. Tình trạng này có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm các vấn đề về thần kinh, cơ bàng quang, hoặc cơ sàn chậu.

• Bàng quang tăng hoạt (OAB): Đây là tình trạng bàng quang co bóp không tự chủ, gây ra cảm giác muốn đi tiểu đột ngột và dữ dội. Các triệu chứng thường gặp bao gồm đi tiểu nhiều lần, tiểu gấp, và có thể tiểu không tự chủ.
• Tiểu không tự chủ (Urinary Incontinence): Là hiện tượng rò rỉ nước tiểu ngoài ý muốn. Tình trạng này có thể xảy ra khi ho, hắt hơi, cười (tiểu không tự chủ khi gắng sức) hoặc do bàng quang co thắt đột ngột (tiểu không tự chủ khi thôi thúc).
• Bí tiểu (Urinary Retention): Là tình trạng bàng quang không thể tống hết nước tiểu ra ngoài, dẫn đến cảm giác đầy bụng, khó chịu, và có thể gây nhiễm trùng đường tiết niệu.
• Rối loạn chức năng cơ sàn chậu: Các cơ hỗ trợ bàng quang bị yếu hoặc hoạt động không đúng cách cũng có thể gây ra nhiều vấn đề về tiểu tiện.

Các bài tập phục hồi chức năng bàng quang thường là liệu pháp đầu tiên, không xâm lấn, được các bác sĩ khuyến nghị trước khi cân nhắc các phương pháp điều trị khác như dùng thuốc hoặc phẫu thuật. Chúng đặc biệt hiệu quả khi được thực hiện dưới sự hướng dẫn của chuyên gia vật lý trị liệu để đảm bảo kỹ thuật đúng và mang lại kết quả tốt nhất.

Các bài tập Phục hồi chức năng bàng quang thường sử dụng

Các bài tập phục hồi chức năng bàng quang thường được chia thành hai nhóm chính: Bài tập cơ sàn chậu (Kegel) và Huấn luyện bàng quang. Đây là hai phương pháp không xâm lấn, được sử dụng rộng rãi và hiệu quả để cải thiện khả năng kiểm soát bàng quang.

Bài tập Phục hồi chức năng cơ sàn chậu (Bài tập Kegel)

Đây là phương pháp nền tảng giúp tăng cường sức mạnh cho các cơ nằm ở đáy khung chậu, vốn có chức năng nâng đỡ bàng quang, tử cung và trực tràng. Khi các cơ này khỏe hơn, chúng sẽ hỗ trợ tốt hơn cho bàng quang và niệu đạo, từ đó giảm tình trạng rò rỉ nước tiểu và tiểu gấp.

• Cách thực hiện:

Xác định đúng cơ: Cách đơn giản nhất là khi đang đi tiểu, bạn hãy cố gắng dừng dòng nước tiểu lại giữa chừng. Cơ mà bạn sử dụng để tham gia làm điều đó chính là cơ sàn chậu.

• Thực hiện bài tập:

Co cơ chậm: Co chặt cơ sàn chậu và giữ trong 5-10 giây, sau đó thả lỏng và thư giãn trong 5-10 giây. Lặp lại 10-15 lần.

Co cơ nhanh: Co chặt cơ sàn chậu và thả lỏng ngay lập tức. Lặp lại động tác này liên tục 10-15 lần.

Bài tập huấn luyện bàng quang 

Đây là một kỹ thuật hành vi nhằm “dạy” lại bàng quang cách giữ nước tiểu lâu hơn và kiểm soát cảm giác muốn đi tiểu gấp. Phương pháp này đặc biệt hiệu quả đối với chứng bàng quang tăng hoạt (OAB).

• Cách thực hiện:

Ghi chép nhật ký đi tiểu: Trong vài ngày đầu, bạn hãy ghi lại thời gian, lượng nước tiểu mỗi lần đi vệ sinh và những lúc cảm thấy tiểu gấp. Điều này giúp bạn xác định được khoảng thời gian trung bình giữa các lần đi tiểu.

Tăng dần khoảng thời gian: Dựa trên nhật ký, bạn hãy đặt mục tiêu kéo dài thời gian giữa các lần đi tiểu thêm 15-30 phút. Ví dụ, nếu bạn thường đi tiểu sau mỗi 1 giờ, hãy cố gắng nhịn thêm 15 phút, tức là đi tiểu sau 1 giờ 15 phút.

Kiểm soát cảm giác tiểu gấp: Khi cảm thấy buồn tiểu đột ngột, hãy sử dụng các kỹ thuật sau để trì hoãn việc đi vệ sinh:

• Co cơ Kegel: Co chặt cơ sàn chậu sẽ giúp ức chế cảm giác tiểu gấp.
• Đánh lạc hướng: Ngồi xuống, hít thở sâu, hoặc đếm ngược từ 100 để làm giảm sự tập trung vào cảm giác buồn tiểu.

Xây dựng lịch trình mới: Khi bạn đã quen với khoảng thời gian mới, hãy tiếp tục tăng dần cho đến khi đạt được mục tiêu đi tiểu cách nhau 2-4 giờ một lần.

Để đạt hiệu quả tốt nhất, bạn nên kết hợp cả hai phương pháp bài tập Phục hồi chức năng này và thực hiện đều đặn mỗi ngày.

Lưu ý khi thực hiện bài tập Phục hồi chức năng bàng quang

Để thực hiện được các bài tập Phục hồi chức năng bàng quang, người bệnh cũng cần phải đảm bảo an toàn trong quá trình tập luyện để đạt được hiệu quả cao nhất. 

Lưu ý về thời điểm và môi trường 

Mặc dù việc xác định cơ bằng cách nín tiểu là đúng, tuy nhiên việc thường xuyên dừng dòng tiểu có thể gây hại cho bàng quang. Nếu bạn mới bắt đầu, hãy co cơ trong 2-3 giây rồi thả lỏng. Sau đó, tăng dần thời gian giữ lên 5-10 giây khi cơ bắp đã khỏe hơn. 

Bạn có thể tập Kegel ở bất cứ đâu, khi đang ngồi làm việc, xem TV, hay thậm chí khi đang đứng xếp hàng. Điều này giúp việc tập luyện trở thành thói quen.

Tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc các chuyên gia

Nếu sau vài tuần hoặc vài tháng tập luyện mà triệu chứng không thuyên giảm, bạn nên tìm gặp bác sĩ hoặc chuyên gia vật lý trị liệu. Họ có thể kiểm tra kỹ thuật của bạn và đưa ra lời khuyên phù hợp. Nếu bạn cảm thấy đau ở bụng dưới, lưng dưới, hoặc các cơ khác trong quá trình tập, hãy dừng lại và hỏi ý kiến bác sĩ hoặc các chuyên gia đào tạo Vật lý trị liệu Phục hồi chức năng.

Kỹ thuật và Tần suất thực hiện các bài tập

Trong quá trình tập, bạn nên hít thở bình thường, không nín thở. Nín thở sẽ gây áp lực lên cơ bụng và làm giảm hiệu quả của bài tập. Tính kiên trì là chìa khóa. Bạn nên tập ít nhất 3 lần mỗi ngày và thực hiện từ 10 – 15 lần co cơ trong mỗi lần tập. Hiệu quả thường chỉ thấy rõ sau 3 – 6 tháng thực hiện đều đặn. Nếu bạn co cơ bụng, cơ mông, hoặc cơ đùi thay vì cơ sàn chậu, bài tập sẽ không mang lại hiệu quả do đó phải thực hiện thật đúng kỹ thuật của các bài tập.

Theo các chuyên gia Cao đẳng Y Dược việc phục hồi chức năng bàng quang đòi hỏi sự kiên nhẫn và quyết tâm. Hãy bắt đầu từ những bước đơn giản, lắng nghe cơ thể và thực hiện đều đặn mỗi ngày. Nếu bạn gặp khó khăn, đừng ngần ngại tìm kiếm sự giúp đỡ từ các chuyên gia y tế. Việc chủ động chăm sóc sức khỏe bàng quang sẽ giúp bạn tự tin và tận hưởng cuộc sống trọn vẹn hơn.

Các bài tập phục hồi chức năng bàng quang không chỉ đơn thuần là những động tác vật lý, mà còn là một con đường giúp người bệnh lấy lại sự tự tin và thoải mái. 

Xem thêm:

1. Những bài tập Phục hồi chức năng sau tai biến cho người bệnh
2. Phục hồi chức năng cho bệnh nhân liệt nửa người như thế nào?
3. Các bài tập Phục hồi chức năng chân cho người bệnh sau chấn thương