Bài tập Vật lý trị liệu thoát vị đĩa đệm cho người bệnh

Thoát vị đĩa đệm là một bệnh lý cột sống phổ biến, gây ra những cơn đau dai dẳng và ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống. Trong số các phương pháp điều trị, bài tập vật lý trị liệu thoát vị đĩa đệm đóng vai trò vô cùng quan trọng, không chỉ giúp giảm đau tức thì mà còn là chìa khóa để phục hồi chức năng vận động lâu dài.

Bệnh thoát vị đĩa đệm là gì?

Thoát vị đĩa đệm là một bệnh lý xương khớp phổ biến, xảy ra khi một phần của đĩa đệm bị tổn thương và di chuyển khỏi vị trí ban đầu, chèn ép lên tủy sống hoặc các rễ thần kinh. Các triệu chứng thường gặp của bệnh thoát vị đĩa đệm:

• Đau nhức: Cơn đau có thể đột ngột hoặc âm ỉ kéo dài, thường xuất hiện ở vùng cột sống bị ảnh hưởng (cổ, thắt lưng) và lan xuống các chi tương ứng (tay, chân).
• Tê bì, ngứa ran: Do dây thần kinh bị chèn ép, người bệnh có thể cảm thấy tê, ngứa ran hoặc có cảm giác như kiến bò ở tay, chân, bàn chân.
• Yếu cơ: Các cơ liên kết với dây thần kinh bị chèn ép sẽ dần yếu đi, khiến người bệnh khó khăn khi đi lại, cầm nắm đồ vật.

Thoát vị đĩa đệm là một bệnh lý nghiêm trọng và cần được chẩn đoán, điều trị kịp thời để tránh những biến chứng nguy hiểm như teo cơ, rối loạn chức năng đại tiểu tiện, thậm chí là bại liệt.

Khi nào cần bắt đầu tập Vật lý trị liệu thoát vị đĩa đệm

Bạn nên bắt đầu tập Vật lý trị liệu cho bệnh thoát vị đĩa đệm càng sớm càng tốt sau khi được chẩn đoán, trừ khi có chỉ định đặc biệt từ bác sĩ. Vật lý trị liệu là một phương pháp điều trị không phẫu thuật rất hiệu quả và thường là lựa chọn đầu tiên được các bác sĩ khuyên dùng.

Các bài tập và liệu pháp ban đầu sẽ tập trung vào việc giảm bớt cơn đau cấp tính và tình trạng viêm nhiễm ở vùng cột sống bị tổn thương. Khi cơn đau đã được kiểm soát, vật lý trị liệu giúp khôi phục biên độ vận động của cột sống, làm cho cơ thể dẻo dai hơn và giảm tình trạng cứng khớp.

Các bài tập Vật lý trị liệu thoát vị đĩa đệm sẽ tập trung vào việc tăng cường sức mạnh cho các nhóm cơ lưng và cơ bụng, còn gọi là cơ lõi. Nhóm cơ này đóng vai trò như một “chiếc đai tự nhiên” giúp ổn định cột sống và giảm áp lực lên đĩa đệm. Thông qua việc hướng dẫn các tư thế đúng trong sinh hoạt và các bài tập duy trì, vật lý trị liệu giúp người bệnh học cách bảo vệ cột sống, từ đó giảm nguy cơ tái phát bệnh.

Các bài tập Vật lý trị liệu thoát vị đĩa đệm

Để hỗ trợ điều trị thoát vị đĩa đệm, các bài tập Vật lý trị liệu Phục hồi chức năng đóng vai trò quan trọng giúp giảm đau, tăng cường sức mạnh cơ bắp và cải thiện khả năng vận động. Tuy nhiên, quan trọng là bạn cần tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên viên vật lý trị liệu trước khi thực hiện để đảm bảo phù hợp với tình trạng bệnh của mình.

Bài tập Nâng gót chân và trượt gối

Bài tập này giúp cải thiện phạm vi chuyển động của khớp gối và khớp háng một cách an toàn, đặc biệt hữu ích cho những người bị đau lưng.

Cách thực hiện:

• Nằm ngửa trên sàn hoặc trên một chiếc thảm tập, đầu gối co nhẹ và hai bàn chân đặt trên sàn.
• Hóp chặt cơ bụng, giữ cho lưng thẳng và áp sát sàn.
• Từ từ trượt một gót chân ra xa cơ thể, duỗi thẳng chân hết mức có thể mà không cảm thấy đau.
• Nhẹ nhàng co chân trở lại vị trí ban đầu.
• Động tác này lặp lại 10 lần cho 2 bên chân.
• Khi đã quen, bạn có thể thực hiện đồng thời cả hai chân để tăng cường hiệu quả.

Bài tập Vật lý trị liệu treo xà đơn

Bài tập treo xà đơn là một trong những phương pháp vật lý trị liệu hiệu quả cho bệnh thoát vị đĩa đệm, đặc biệt là ở vùng cột sống thắt lưng. Khi bạn treo người trên xà, trọng lực sẽ kéo giãn cơ thể xuống, giúp giảm áp lực lên các đĩa đệm. Điều này giúp giảm chèn ép lên rễ thần kinh, từ đó giảm đau và tê bì.

Chuẩn bị: 

• Cần một thanh xà đơn chắc chắn, được lắp đặt ở vị trí an toàn.

Thực hiện:

• Đứng dưới thanh xà, hai tay nắm chặt thanh xà, rộng hơn vai một chút.
• Từ từ nhấc chân lên khỏi mặt đất, thả lỏng toàn bộ cơ thể để trọng lực kéo giãn cột sống.
• Giữ trong khoảng 30 giây đến 1 phút, hoặc đến khi bạn cảm thấy căng giãn nhẹ nhàng ở lưng và cột sống.
• Khi kết thúc, từ từ buông tay và trở lại tư thế đứng. Tránh buông tay đột ngột.
• Tần suất: Thực hiện 3 tới 5 lần mỗi ngày.

Bài tập Plank

Bài tập Plank là một trong những bài tập tốt nhất để củng cố nhóm cơ cốt lõi, bao gồm cơ bụng, cơ lưng dưới và cơ hông. Với người bị thoát vị đĩa đệm, việc tăng cường nhóm cơ này là vô cùng quan trọng vì chúng đóng vai trò như một “chiếc đai bảo vệ” tự nhiên, giúp ổn định cột sống và giảm áp lực lên đĩa đệm.

Tư thế ban đầu:

• Bắt đầu với tư thế chống đẩy, nhưng đặt hai khuỷu tay xuống sàn, ngay dưới vai.
• Hai cẳng tay đặt song song với nhau, hai bàn tay nắm hờ hoặc đặt trên sàn.
• Duỗi thẳng hai chân, đặt mũi chân chống xuống sàn. Giữ cơ thể thành một đường thẳng từ đầu cho đến gót chân.
• Siết chặt cơ bụng và cơ mông để cơ thể ổn định.

Thực hiện:

• Giữ tư thế này trong khoảng 15-30 giây. Hít thở đều và chậm rãi.
• Không để lưng bị võng xuống hoặc hông nhô lên quá cao.
• Khi hết thời gian, từ từ hạ gối xuống sàn và nghỉ ngơi.
• Lặp lại 3-5 lần.

Tiến độ: 

• Khi đã quen, bạn có thể tăng dần thời gian giữ Plank mỗi lần tập.

Tùy vào từng đối tượng bị thoát vị đĩa đệm, cũng như mức độ nặng nhẹ khác nhau mà có các bài tập Vật lý trị liệu phù hợp. Ngoài những bài tập ở trên, tập Vật lý trị liệu thoát vị đĩa đệm còn có các bài tập khác như:

• Bài tập giúp tăng sự linh hoạt và ổn định cho cột sống;
• Sử dụng phương pháp thủy trị liệu hoặc tăng cường cơ bắp;
• Kéo giãn giảm áp cột sống;
• Các bài tập giống với tập yoga bao gồm: Bài tập tư thế em bé, tư thế căng cơ cổ, tư thế rắn hổ mang, tư thế cây cầu…

Lưu ý khi sử dụng các phương pháp bài tập Vật lý trị liệu thoát vị đĩa đệm

Khi thực hiện các bài tập vật lý trị liệu để điều trị thoát vị đĩa đệm, bạn cần tuân thủ các nguyên tắc nhất định để đảm bảo an toàn và hiệu quả.

Nghe ý kiến của bác sĩ điều trị

Trước khi bắt đầu bất kỳ chương trình tập luyện nào, bạn cần phải tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa hoặc chuyên viên vật lý trị liệu. Họ sẽ:

• Chẩn đoán chính xác tình trạng bệnh và mức độ nghiêm trọng.
• Thiết kế một lộ trình tập luyện phù hợp với từng giai đoạn phục hồi.
• Hướng dẫn kỹ thuật đúng để tránh làm tình trạng bệnh nặng hơn.

Việc tự ý tập luyện có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng, làm tổn thương thêm đĩa đệm và dây thần kinh.

Thực hiện đúng kỹ thuật bài tập Vật lý trị liệu thoát vị đĩa đệm

Tránh thực hiện các động tác một cách đột ngột, giật cục hoặc quá nhanh. Hãy ưu tiên tập trung vào việc kiểm soát chuyển động. Thực hiện đúng kỹ thuật của từng bài tập Vật lý trị liệu thoát vị đĩa đệm là điều kiện tiên quyết. Một sai sót nhỏ cũng có thể gây áp lực không đáng có lên cột sống. Nếu không chắc chắn, bạn nên nhờ chuyên viên vật lý trị liệu hướng dẫn lại.

Thay vì tập một lần quá lâu, hãy chia nhỏ thời gian tập trong ngày. Ví dụ, mỗi lần tập khoảng 15-20 phút, 2-3 lần/ngày sẽ hiệu quả hơn việc tập 1 tiếng đồng hồ và sau đó nghỉ nhiều ngày.

Việc kết hợp vật lý trị liệu vào quá trình điều trị thoát vị đĩa đệm không chỉ là một giải pháp tạm thời mà còn là một phương pháp bền vững giúp phục hồi sức khỏe cột sống. Theo các chuyên gia tại Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur những bài tập đơn giản, khi được thực hiện đúng cách và kiên trì, có thể mang lại những thay đổi tích cực đáng kể: giảm đau, tăng cường sức mạnh cơ bắp và lấy lại sự linh hoạt trong sinh hoạt hàng ngày.

Bài viết xem thêm:

1. Các bài tập Vật lý trị liệu cho khớp gối tối ưu nhất
2. Bài tập Vật lý trị liệu viêm quanh khớp vai hiệu quả cho người bệnh
3. Các bài tập Phục hồi chức năng chân cho người bệnh sau chấn thương