Bài tập Phục hồi chức năng khớp vai cho người bệnh

Khớp vai là một trong những chấn thương phổ biến gây ảnh hưởng lớn đến cuộc sống hàng ngày. Để khắc phục vấn đề này, bài tập Phục hồi chức năng khớp vai cho người bệnh đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc phục hồi cho người bệnh.

Bệnh khớp vai là gì?

Cứng khớp vai là một bệnh lý khiến khớp vai bị hạn chế vận động và gây đau đớn. Bệnh còn được biết đến với tên gọi viêm dính bao khớp vai, hay dân gian hay gọi là đông cứng khớp vai hoặc viêm khớp vai. Các nguyên nhân gây ra khớp vai bao gồm:

• Chấn thương: Chấn thương vai hoặc cánh tay có thể dẫn đến việc bất động khớp trong thời gian dài.
• Bất động: Khớp vai bị bất động lâu ngày do phẫu thuật, gãy xương, hoặc các bệnh lý khác.
• Các bệnh lý khác: Bệnh tiểu đường, bệnh tuyến giáp, bệnh tim mạch và bệnh Parkinson có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Bệnh nhân nên thực hiện các bài tập Phục hồi chức năng càng sớm càng tốt, sau khi đã được chẩn đoán bị khớp vai. Việc tập luyện sớm giúp ngăn ngừa tình trạng cứng khớp trở nên nghiêm trọng và rút ngắn thời gian điều trị. 

Các bài tập Phục hồi chức năng khớp vai cho người bệnh

Các bài tập Phục hồi chức năng khớp vai thường được sử dụng bằng phương pháp đào tạo Vật lý trị liệu Phục hồi chức năng hoặc vận động trị liệu. Áp dụng bài tập vật lý trị liệu có thể hỗ trợ bệnh nhân giảm đau, chống viêm và cải thiện khả năng vận động. Đối với vận động trị liệu có thể giúp tăng cường khả năng vận động và giảm đau cho bệnh nhân.

Ngoài hai phương pháp trên còn có các bài tập kết hợp tại nhà mà người bệnh có thể vận dụng.

Bài tập dao động cánh tay

Các bài tập dao động cánh tay là một trong những bài tập đầu tiên và cơ bản nhất được sử dụng trong giai đoạn đầu của quá trình phục hồi chức năng cứng khớp vai.

Thực hiện động tác:

Để cánh tay bị đau hoàn toàn buông lỏng. Dùng trọng lượng của cơ thể và trọng lực để nhẹ nhàng đu đưa cánh tay theo các hướng khác nhau:

• Hướng ra trước và ra sau: Đu đưa cánh tay như một con lắc, từ trước ra sau một cách nhẹ nhàng và chậm rãi; 
• Hướng sang hai bên: Đu đưa cánh tay sang ngang, theo hình chữ V;
• Hướng xoay tròn: Đu đưa cánh tay theo vòng tròn, từ những vòng tròn nhỏ sau đó tăng dần kích thước.

Bài tập xoay ngoài với gậy

Bài tập xoay ngoài với gậy là một bài tập vật lý trị liệu hiệu quả, giúp cải thiện tầm vận động xoay ngoài của khớp vai. 

Thực hiện động tác:

• Dùng tay khỏe (tay không bị đau) để đẩy gậy từ từ sang phía tay bị đau;
• Khi tay khỏe đẩy gậy sang, tay bị đau sẽ xoay ra phía ngoài, càng xa càng tốt. Cố gắng giữ hai khuỷu tay áp sát vào thân người trong suốt quá trình thực hiện;
• Đẩy đến khi bạn cảm thấy căng ở khớp vai bị đau nhưng không gây đau nhói;
• Duy trì tư thế này trong khoảng 15-30 giây;
• Sau đó, dùng tay khỏe kéo gậy trở lại vị trí ban đầu.

Bài tập phục hồi chức năng khớp vai: Chèo thuyền

Bài tập “Chèo thuyền” là một trong những bài tập vật lý trị liệu rất tốt để phục hồi chức năng khớp vai, đặc biệt là trong giai đoạn cải thiện sức mạnh và tầm vận động. Bài tập này mô phỏng động tác chèo thuyền, giúp tác động vào các cơ ở phần lưng trên và sau vai, từ đó tăng cường sự ổn định và sức mạnh cho khớp vai.

Thực hiện động tác:

• Thở ra và từ từ kéo dây về phía cơ thể;
• Khi kéo, hãy gập khuỷu tay lại và giữ cho cánh tay luôn sát thân người;
• Đồng thời, tập trung vào việc ép hai bả vai lại với nhau ở phía sau;
• Giữ tư thế này trong 1-2 giây để cảm nhận sự co cơ ở vai và lưng trên;
• Hít vào và từ từ duỗi thẳng cánh tay, trở về vị trí ban đầu.

Bài tập tập phục hồi chức năng khớp vai: Xoay trong với giải thun

Bài tập xoay trong với dây thun (dây kháng lực) là một bài tập rất hiệu quả để tăng cường sức mạnh và cải thiện tầm vận động xoay trong của khớp vai. Bài tập này thường được sử dụng trong giai đoạn phục hồi chức năng, khi người bệnh đã lấy lại một phần tầm vận động và bắt đầu cần tăng cường sức mạnh cho các cơ xung quanh khớp.

Thực hiện động tác:

• Hít vào. Từ từ xoay cẳng tay về phía trong, kéo dây thun ngang qua bụng;
• Khi xoay, giữ khuỷu tay luôn áp sát vào hông. Chỉ có cẳng tay xoay và di chuyển;
• Thở ra đồng thời từ từ trở về vị trí ban đầu;
• Lặp lại động tác 10 đến 15 lần cho mỗi hiệp.

Bài tập xương bả vai

Để có một khớp vai khỏe mạnh, không chỉ tập các cơ xung quanh khớp mà còn phải chú trọng đến các bài tập cho xương bả vai (scapula). Xương bả vai đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc ổn định khớp vai và giúp các cơ xoay vòng hoạt động hiệu quả. 

Bài tập ép bả vai:

• Hít vào và nhẹ nhàng ép hai bả vai lại với nhau, giống như bạn đang cố gắng giữ một cây bút chì ở giữa lưng;
• Giữ tư thế này trong 5 giây, cảm nhận sự co cơ ở lưng trên;
• Thở ra và từ từ thả lỏng bả vai trở lại vị trí ban đầu.

Bài tập nâng bả vai:

• Thở ra và từ từ nhún vai lên cao hết mức có thể, hướng về phía tai;
• Giữ tư thế này trong 2 giây;
• Hít vào và từ từ hạ vai xuống.

Bài tập dùng dây thun:

• Thở ra và từ từ kéo dây thun sang hai bên, ép hai bả vai lại với nhau. Giữ cánh tay thẳng;
• Giữ trong 2-3 giây;
• Hít vào và từ từ đưa trở về vị trí ban đầu.

Bài tập trên sàn (Serratus Push-Up):

• Từ từ hạ ngực xuống, đồng thời ép hai bả vai lại với nhau. Cánh tay vẫn thẳng, chỉ có bả vai di chuyển.
• Sau đó, đẩy ngực lên, làm tròn lưng trên một chút và tách hai bả vai ra xa nhau hết mức có thể.

Những lưu ý khi thực hiện các bài tập Phục hồi chức năng khớp vai

Khi thực hiện các bài tập phục hồi chức năng cứng khớp vai, bạn cần tuân thủ 1 số nguyên tắc quan trọng để đảm bảo an toàn và đạt hiệu quả tốt nhất.

• Thực hiện các bài tập Phục hồi chức năng khớp vai chậm rãi và có kiểm soát:

Không bao giờ thực hiện các động tác giật mạnh hoặc đột ngột. Điều này có thể gây tổn thương cho các mô mềm xung quanh khớp vai. Thực hiện các bài tập một cách chậm rãi, có kiểm soát để cảm nhận cơ bắp đang hoạt động và đảm bảo bạn đang sử dụng đúng cơ.

• Khởi động và thả lỏng và tăng dần cường độ:

Sau khi tập, hãy kéo giãn các cơ đã hoạt động trong khoảng 30 giây mỗi lần để giúp chúng thư giãn và phục hồi. Trước khi bắt đầu, hãy làm ấm cơ thể bằng cách đi bộ hoặc đạp xe nhẹ nhàng trong vài phút. Sau đó, thực hiện các bài tập khởi động nhẹ cho vai như xoay vai tròn hoặc các bài tập con lắc.

Bắt đầu với các bài tập Phục hồi chức năng đơn giản, không gây đau. Khi cảm thấy các cơ đã khỏe hơn và tầm vận động đã được cải thiện, hãy từ từ tăng cường độ, thời gian hoặc số lần lặp lại.

• Tham khảo ý kiến từ chuyên gia:

Nếu bạn không chắc chắn về cách thực hiện một bài tập Phục hồi chức năng khớp vai nào đó, hãy tìm kiếm sự hướng dẫn của bác sĩ hoặc kỹ thuật viên vật lý trị liệu đã được đào tạo các lớp Đại học hoặc Cao đẳng Y Dược về ngành Phục hồi chức năng. Họ sẽ giúp bạn xây dựng một phác đồ tập luyện phù hợp với tình trạng của bạn và đảm bảo bạn tập luyện đúng kỹ thuật.

Phục hồi chức năng là chìa khóa để lấy lại sự linh hoạt và sức mạnh cho khớp vai bị cứng. Bằng cách kiên trì thực hiện các bài tập từ cơ bản đến nâng cao, bạn có thể từng bước giảm đau, cải thiện tầm vận động và quay trở lại với các hoạt động sinh hoạt hàng ngày một cách bình thường. Đây chính là hiệu quả khi thực hiện các bài tập Phục hồi chức năng khớp vai cho người bị bệnh.