Tìm hiểu thiết bị Vật lý trị liệu Phục hồi chức năng gồm những gì? 

Thiết bị Vật lý trị liệu Phục hồi chức năng được sử dụng rất nhiều trong việc điều trị bệnh, từ những công cụ cơ bản đến các công nghệ tiên tiến. Vậy những thiết bị Vật lý trị liệu Phục hồi chức năng gồm những gì, công dụng ra sao?

Thiết bị Vật lý trị liệu Phục hồi chức năng là gì?

Theo các giảng viên tại Trường Cao đẳng Y Dược các thiết bị Vật lý trị liệu Phục hồi chức năng chính là công cụ giúp truyền tải các tác nhân này một cách chính xác và hiệu quả. Chúng được phân loại rộng rãi dựa trên nguyên lý hoạt động, bao gồm các nhóm chính sau: Điện trị liệu, Nhiệt trị liệu, Cơ học trị liệu, Quang trị liệu và các thiết bị hỗ trợ tập luyện. 

Mỗi nhóm lại bao gồm nhiều loại máy móc và dụng cụ khác nhau, được thiết kế để giải quyết những vấn đề cụ thể của người bệnh. Vật lý trị liệu và Phục hồi chức năng là quá trình sử dụng các tác nhân vật lý như nhiệt, điện, ánh sáng, sóng âm, và các bài tập cơ học để điều trị bệnh, cải thiện chức năng cơ thể, và ngăn ngừa các biến chứng. 

Các thiết bị Vật lý trị liệu Phục hồi chức năng

Thiết bị Vật lý trị liệu Phục hồi chức năng có rất nhiều loại khác nhau, mỗi một máy Vật lý trị liệu sẽ có những chức năng, công dụng khác nhau để điều trị tình trạng của bệnh nhân. Tuy nhiên để nhận biết được các thiết bị Vật lý trị liệu Phục hồi chức năng sẽ có những loại phân theo nhóm như sau: 

Thiết bị điện trị liệu

Các thiết bị điện trị liệu sử dụng dòng điện có các tần số khác nhau để tác động lên cơ thể người bệnh. 

• Các loại máy điện xung, điện phân và điện giao thoa: Nguyên lý hoạt động dựa trên việc các xung điện giúp kích thích giải phóng endorphin, một loại “morphin tự nhiên” của cơ thể, từ đó mang lại hiệu quả giảm đau mạnh mẽ. Bên cạnh đó, chúng còn giúp chống viêm, tăng cường tuần hoàn máu tại chỗ và phục hồi cảm giác.
• Máy điện châm và điện từ trường: Máy từ trường tạo ra một từ trường biến thiên, tác động sâu vào các mô và tế bào, giúp giảm đau, chống phù nề và hỗ trợ quá trình lành xương. Máy điện châm sử dụng dòng điện tác động lên các huyệt đạo, giúp điều trị đau, liệt mặt, và các bệnh lý thần kinh. Đây chính là sự kết hợp giữa y học hiện đại và y học cổ truyền để điều trị bệnh.
• Máy kích thích điện cơ: Chính là máy EMS, tập trung vào việc kích thích các nhóm cơ bị suy yếu hoặc liệt. Thiết bị này đặc biệt hữu ích cho bệnh nhân sau tai biến mạch máu não, chấn thương tủy sống hoặc các trường hợp liệt dây thần kinh ngoại vi. Bằng cách gửi các tín hiệu điện đến dây thần kinh vận động, máy EMS buộc cơ phải co lại và giãn ra, giúp ngăn ngừa teo cơ, duy trì trương lực cơ và cải thiện chức năng vận động. 

Thiết bị nhiệt trị liệu

Nhiệt trị liệu là phương pháp lâu đời nhưng vẫn vô cùng hiệu quả, sử dụng nhiệt độ để tạo ra các phản ứng sinh học mong muốn. 

• Nhiệt nóng: Các thiết bị Vật lý trị liệu Phục hồi chức năng như đèn hồng ngoại, túi chườm nóng, hay bồn sáp parafin đều có tác dụng làm tăng nhiệt độ mô, gây giãn mạch, tăng lưu lượng máu và oxy đến vùng bị tổn thương. Điều này giúp giảm co thắt cơ, giảm cứng khớp và làm dịu cơn đau mãn tính.
• Nhiệt lạnh: Ngược lại, nhiệt lạnh (sử dụng túi chườm đá, bình xịt lạnh) lại có tác dụng co mạch máu, giảm sưng nề và ức chế các phản ứng viêm cấp tính. Đây là lựa chọn hàng đầu cho các chấn thương thể thao, bong gân hoặc sau phẫu thuật.

Thiết bị cơ học trị liệu 

Những nhóm thiết bị cơ học trị liệu sử dụng các tác nhân vật lý có tính cơ học để tác động trực tiếp tới cấu trúc cơ xương khớp. Một số loại thiết bị Vật lý trị liệu Phục hồi chức năng bao gồm:

• Máy siêu âm trị liệu: Khác với siêu âm chẩn đoán, siêu âm trị liệu sử dụng sóng âm tần số cao để tạo ra nhiệt sâu và vi rung động trong các mô mềm. Tác dụng này giúp làm mềm các mô sẹo xơ cứng, tăng tuần hoàn máu và thúc đẩy quá trình hồi phục.
• Máy kéo giãn cột sống: Đây là thiết bị chuyên dụng để điều trị các bệnh lý cột sống như thoát vị đĩa đệm, thoái hóa. Bằng cách tạo ra lực kéo từ từ, máy giúp giảm áp lực lên đĩa đệm và rễ thần kinh, từ đó giảm đau và cải thiện tầm vận động.
• Máy sóng xung kích (Shockwave Therapy): Thiết bị này tạo ra sóng âm có năng lượng cao, tập trung vào các điểm đau mãn tính. Sóng xung kích giúp phá vỡ các canxi hóa, kích thích quá trình tái tạo mô và mạch máu mới. Ứng dụng phổ biến nhất là điều trị viêm gân gót chân, viêm gân Achilles và các trường hợp đau mãn tính khó chữa khác.

Thiết bị tập luyện và hỗ trợ vận động

Đây là nhóm thiết bị hỗ trợ người bệnh trong việc tập luyện vận động, các dụng cụ Vật lý trị liệu Phục hồi chức năng cơ – khớp sau chấn thương hoặc tai biến.

• Thiết bị tập luyện thụ động và chủ động: Bao gồm xe đạp tập, máy chạy bộ, bộ tạ, dây đàn hồi. Các thiết bị này không chỉ giúp tăng cường sức mạnh cơ bắp mà còn cải thiện sức bền tim mạch và tầm vận động khớp
• Robot hỗ trợ Phục hồi chức năng: Đây là bước tiến lớn của công nghệ. Các robot như bộ xương ngoài (robot exoskeleton) có thể hỗ trợ bệnh nhân bị liệt nửa người tập đi lại, hoặc các robot hỗ trợ tay giúp tập các động tác cầm nắm. Công nghệ này mang lại độ chính xác cao, khả năng lặp lại động tác nhiều lần và thu thập dữ liệu khách quan để theo dõi tiến trình.
• Dụng cụ trợ giúp di chuyển: Nạng, gậy, khung tập đi, xe lăn là những công cụ thiết yếu giúp người bệnh duy trì tính độc lập.
• Dụng cụ hỗ trợ khác: Ghế tắm, tay vịn toilet, hay các dụng cụ hỗ trợ cầm nắm được thiết kế đặc biệt giúp người khuyết tật có thể tự chăm sóc bản thân, nâng cao chất lượng cuộc sống.

Vai trò và lợi ích của thiết bị Vật lý trị liệu Phục hồi chức năng

Các thiết bị Vật lý trị liệu Phục hồi chức năng đóng vai trò then chốt trong y học hiện đại. Đây chính là một phần không thể thiếu trong quá trình điều trị cho người bệnh. 

• Một trong những vai trò quan trọng nhất của các thiết bị này là thúc đẩy và tăng tốc quá trình hồi phục sau chấn thương, phẫu thuật, hoặc các biến cố sức khỏe như đột quỵ. Các thiết bị Vật lý trị liệu Phục hồi chức năng này cung cấp một phương pháp điều trị tập trung, chính xác và có cường độ cao mà các bài tập thủ công khó có thể đạt được.
• Nhờ các thiết bị hiện đại như laser, siêu âm, điện xung, người bệnh có thể cảm nhận rõ sự cải thiện sau vài buổi trị liệu. Các thiết bị vận động trị liệu giúp bệnh nhân luyện tập đúng cách, tránh tổn thương thêm, đồng thời nâng cao thể lực. Nhiều thiết bị hiện nay được thiết kế nhỏ gọn, thông minh, có thể sử dụng tại nhà, giúp người bệnh duy trì hiệu quả điều trị lâu dài.

Trong bối cảnh nhu cầu chăm sóc sức khỏe ngày càng tăng cao, nhất là ở nhóm người cao tuổi, người sau chấn thương, bệnh mãn tính hay khuyết tật, thiết bị Vật lý trị liệu Phục hồi chức năng đóng vai trò ngày càng quan trọng trong hệ thống y tế. Việc đầu tư vào trang thiết bị hiện đại không chỉ giúp nâng cao chất lượng điều trị mà còn góp phần giảm tải cho bệnh viện, tăng khả năng chăm sóc tại cộng đồng và gia đình.

Tuy nhiên, để các thiết bị phát huy hiệu quả tối đa, cần có đội ngũ kỹ thuật viên được đào tạo Vật lý trị liệu Phục hồi chức năng một cách bài bản, có chuyên môn, đồng thời người bệnh cũng cần được hướng dẫn sử dụng đúng cách. Trong tương lai, với sự phát triển của công nghệ và kỹ thuật số, các thiết bị phục hồi chức năng chắc chắn sẽ ngày càng hiện đại, thông minh hơn, mở ra nhiều cơ hội mới cho việc chăm sóc và cải thiện sức khỏe toàn diện cho cộng đồng.