Sự khác biệt giữa dược phẩm và thực phẩm chức năng là gì?

Thuốc và thực phẩm chức năng đều quen thuộc trong chăm sóc sức khỏe và hỗ trợ điều trị. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ sự khác biệt giữa chúng, bao gồm đặc điểm và mục đích sử dụng, nhằm lựa chọn phù hợp trên thị trường.

1. Khái niệm thuốc và thực phẩm chức năng

Trên thị trường, thuốc và thực phẩm chức năng có hình thức tương tự, dễ gây nhầm lẫn.

– Thuốc:

Theo Luật Dược 2016, thuốc chứa dược chất hoặc dược liệu, dùng để phòng, chẩn đoán, điều trị bệnh, điều chỉnh chức năng sinh lý.

– Thực phẩm chức năng:

Theo Luật An toàn thực phẩm 2010, thực phẩm chức năng hỗ trợ cơ thể, tăng sức đề kháng, giảm nguy cơ bệnh tật, gồm thực phẩm bổ sung, bảo vệ sức khỏe, dinh dưỡng y học.

Phân biệt thuốc và thực phẩm chức năng

2. Phân biệt thuốc và thực phẩm chức năng

Hiểu rõ sự khác biệt giữa thuốc và thực phẩm chức năng giúp người dùng sử dụng đúng cách, đạt hiệu quả điều trị và hạn chế tác dụng phụ.

Thuốc và thực phẩm chức năng là hai sản phẩm có sự khác biệt rõ ràng về công dụng, thành phần và quy trình sản xuất. Việc hiểu đúng về chúng giúp người dùng sử dụng hiệu quả và an toàn hơn.

Dưới đây là Dược sĩ Cao đẳng Dược TPHCM cho biết các tiêu chí giúp bạn nhận diện sự khác biệt giữa hai loại sản phẩm này.

2.1. Phân loại

– Thuốc: Gồm thuốc dược liệu, thuốc hóa dược, thuốc cổ truyền, vắc xin và sinh phẩm.

– Thực phẩm chức năng: Chia thành nhiều nhóm như bổ sung vitamin và khoáng chất, chất xơ, men vi sinh, thực phẩm loại bỏ thành phần, thực phẩm đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng đặc biệt và thực phẩm hỗ trợ tăng/giảm cân.

2.2. Tác dụng

– Thuốc: Được sử dụng để phòng ngừa, điều trị bệnh, điều chỉnh hoặc phục hồi các chức năng sinh lý của cơ thể.

– Thực phẩm chức năng: Hỗ trợ tăng cường sức khỏe, ngăn ngừa nguy cơ thiếu hụt dinh dưỡng, cải thiện sức đề kháng và giảm nguy cơ mắc bệnh.

2.3. Thành phần

– Thuốc: Chứa dược chất tổng hợp hoặc chiết xuất từ dược liệu, được tinh chế nhằm đạt hiệu quả điều trị cụ thể.

– Thực phẩm chức năng: Thành phần gồm vitamin, khoáng chất, axit amin, enzyme, probiotic, prebiotic và các chất có hoạt tính sinh học, thường được tăng cường và tập trung hơn so với thực phẩm thông thường.

2.4. Nguồn gốc và nguyên liệu

– Thuốc: Có thể chứa dược liệu tự nhiên kết hợp với hóa dược.

– Thực phẩm chức năng: Chủ yếu có nguồn gốc tự nhiên, thường dựa trên các bài thuốc y học cổ truyền.

2.5. Thông tin trên nhãn mác

– Thuốc: Ghi rõ là thuốc, kèm theo thông tin về chỉ định, liều lượng và chống chỉ định.

– Thực phẩm chức năng: Nhãn ghi “thực phẩm chức năng”, “thực phẩm bổ sung”, “thực phẩm bảo vệ sức khỏe” hoặc “thực phẩm dinh dưỡng sinh học”, kèm công dụng hỗ trợ sức khỏe.

2.6. Đối tượng sử dụng

– Thuốc: Dành cho người mắc bệnh, không nên tự ý sử dụng.

– Thực phẩm chức năng: Có thể dùng cho nhiều đối tượng, kể cả người khỏe mạnh.

2.7. Điều kiện sử dụng

Thuốc: Cần kê đơn bởi bác sĩ, dùng đúng chỉ định.

Thực phẩm chức năng:Có thể sử dụng tự do nhưng cần lựa chọn sản phẩm an toàn, chất lượng.

2.8. Cách sử dụng

– Thuốc: Có liều lượng cụ thể, giới hạn và cảnh báo nguy cơ sức khỏe.

– Thực phẩm chức năng: Có thể dùng lâu dài nhưng cần sử dụng đúng liều lượng, tránh lạm dụng.

2.9. Điều kiện phân phối

– Thuốc: Chỉ được bán tại nhà thuốc, bệnh viện và chịu sự kiểm soát nghiêm ngặt.

– Thực phẩm chức năng: Được bày bán tại nhiều nơi như siêu thị, cửa hàng, nhà thuốc hoặc trực tuyến.

2.10. Điều kiện lưu hành

– Thuốc: Trước khi đưa ra thị trường, phải trải qua thử nghiệm nghiêm ngặt và được Cục Quản lý Dược cấp phép.

– Thực phẩm chức năng: Được Cục An toàn thực phẩm kiểm tra về thành phần, hàm lượng dinh dưỡng và hướng dẫn sử dụng.

2.11. Giá trị lưu hành

– Thuốc: Có thời gian bảo hộ độc quyền tối đa 10 năm, sau đó phải thử nghiệm lâm sàng để đánh giá hiệu quả.

– Thực phẩm chức năng: Không bị giới hạn về thời gian độc quyền và không cần thử nghiệm lâm sàng sau khi lưu hành.

Thuốc và thực phẩm chức năng khác nhau về công dụng và quy trình sản xuất, cần phân biệt rõ để tránh nhầm lẫn.

Thuốc được dùng để điều trị trực tiếp bệnh, trong khi thực phẩm chức năng chỉ hỗ trợ quá trình điều trị. Thực phẩm chức năng không phải thuốc và không thay thế thuốc chữa bệnh.

Dùng thuốc và thực phẩm chức năng cần theo hướng dẫn để tránh tương tác có hại.

3. Những lưu ý khi sử dụng thuốc và thực phẩm chức năng

Việc dùng thuốc và thực phẩm chức năng cần tuân thủ hướng dẫn để tránh các tương tác có hại trong quá trình điều trị. Chuyên gia, giảng viên Cao đẳng Điều dưỡng TPHCM là chia sẻ cụ thể:

3.1.Lưu ý khi sử dụng thuốc

Hiểu rõ cách dùng thuốc như uống, ngậm dưới lưỡi, nhai trước khi nuốt, hít, đặt vào trực tràng hoặc bôi ngoài da.

Đọc kỹ nhãn thuốc, chú ý liều lượng, lịch dùng, chống chỉ định và tác dụng phụ.

Không tự ý kết hợp nhiều loại thuốc nếu không có chỉ định của bác sĩ.

Ngừng sử dụng và tham khảo ý kiến bác sĩ ngay nếu gặp phản ứng bất thường như phát ban, đau đầu hoặc đau bụng.

Phụ nữ mang thai và cho con bú chỉ nên dùng thuốc khi có chỉ định của bác sĩ.

Kiểm tra hạn sử dụng, loại bỏ thuốc đã hết hạn hoặc hư hỏng.

Bảo quản thuốc đúng cách: nơi khô ráo, thoáng mát; một số loại như insulin hay kháng sinh dạng lỏng cần được bảo quản lạnh theo hướng dẫn.

Thuốc viên nén thường phải uống nguyên viên với nước, không bẻ hoặc nghiền nếu không có chỉ dẫn của bác sĩ hoặc dược sĩ.

3.2. Lưu ý khi sử dụng thực phẩm chức năng

Không cần bổ sung thực phẩm chức năng nếu cơ thể khỏe mạnh.

Nên khám sức khỏe và tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.

Tránh dùng nhiều loại thực phẩm chức năng cùng lúc.

Không vượt quá liều khuyến cáo.

Lưu ý đến quy cách đóng gói và chất lượng sản phẩm.

Không nên sử dụng thực phẩm chức năng trong thời gian quá dài.

Trên đây là những điểm khác biệt giữa thuốc và thực phẩm chức năng cùng các lưu ý khi sử dụng. Hy vọng bài viết giúp bạn hiểu rõ và lựa chọn sản phẩm phù hợp. Hãy theo dõi chuyên mục này để cập nhật thêm kiến thức về ngành Y Dược!

Nguồn: Tin Y tế – trường Cao đẳng Y Dược Pasteur