Thực trạng ngành Dược Việt Nam và xu hướng phát triển trong tương lai

Ngành Dược Việt Nam đang không ngừng phát triển, góp phần quan trọng vào sự tiến bộ của hệ thống y tế và kinh tế quốc gia. Tuy vậy, thực trạng ngành Dược Việt Nam hiện nay vẫn còn đối diện với nhiều khó khăn và thách thức cần được khắc phục.

Tìm hiểu về ngành Dược Việt Nam

Ngành Dược Việt Nam đang trên đà phát triển mạnh mẽ và giữ vai trò ngày càng quan trọng trong hệ thống y tế quốc gia.

Với dân số gần 100 triệu người cùng mức chi tiêu y tế tăng gấp 8,7 lần trong 30 năm qua, thị trường dược phẩm trong nước đã trở thành điểm đến hấp dẫn cho các nhà đầu tư và doanh nghiệp dược quốc tế. Dự kiến, ngành Dược Việt Nam sẽ đạt giá trị khoảng 10 tỷ USD vào năm 2026, khẳng định vị thế là một trong những thị trường tiềm năng hàng đầu khu vực.

Không chỉ đáp ứng nhu cầu trong nước, Việt Nam còn có tiềm năng lớn trong xuất khẩu dược phẩm nhờ sự phát triển về nghiên cứu, sản xuất và hạ tầng hiện đại. Bên cạnh đó, nhu cầu chăm sóc sức khỏe, điều trị bệnh mãn tính, bệnh do tuổi tác và bệnh truyền nhiễm ngày càng tăng cũng góp phần thúc đẩy sự tăng trưởng bền vững của ngành.

Thực trạng ngành Dược Việt Nam

Thực trạng ngành Dược hiện nay cho thấy sự phát triển mạnh mẽ song vẫn còn nhiều thách thức cần được giải quyết. Một số điểm nổi bật có thể kể đến như sau:

Quy mô thị trường dược phẩm

Việt Nam hiện là một trong những thị trường dược phẩm tăng trưởng nhanh nhất khu vực Đông Nam Á, với tốc độ trung bình 10–12%/năm. Năm 2024, quy mô thị trường ước đạt hơn 7 tỷ USD và được dự báo sẽ tiếp tục tăng nhờ dân số đông, nhu cầu chăm sóc sức khỏe cao và tầng lớp trung lưu ngày càng lớn.

Tuy nhiên, ngành Dược Việt Nam vẫn phụ thuộc lớn vào thuốc nhập khẩu, chiếm khoảng 55–60% tổng giá trị thị trường, chủ yếu đến từ Pháp, Mỹ, Ấn Độ, Đức và Hàn Quốc. Điều này cho thấy sản xuất trong nước vẫn chưa đáp ứng đủ về cả số lượng lẫn chất lượng.

Năng lực sản xuất trong nước

Cả nước hiện có hơn 250 nhà máy dược phẩm, nhiều đơn vị đạt chuẩn GMP-WHO, thậm chí đạt chuẩn EU-GMP hoặc PIC/S-GMP. Nhờ đó, năng lực sản xuất thuốc generic được cải thiện, đáp ứng phần lớn nhu cầu thuốc phổ thông.
Tuy vậy, sản xuất thuốc biệt dược gốc, thuốc đặc trị, sinh phẩm và vaccine vẫn hạn chế do thiếu vốn đầu tư R&D, thiếu chuyên gia đầu ngành và phụ thuộc nguyên liệu nhập khẩu, chủ yếu từ Trung Quốc và Ấn Độ.

Hệ thống phân phối và bán lẻ

Hiện Việt Nam có hơn 60.000 nhà thuốc, trong đó các chuỗi lớn như Pharmacity, Long Châu, An Khang góp phần hiện đại hóa khâu phân phối. Tuy nhiên, vùng nông thôn và miền núi vẫn thiếu Dược sĩ có chuyên môn, đồng thời tình trạng thuốc giả, thuốc kém chất lượng vẫn còn xảy ra, ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng.

Nguồn nhân lực ngành Dược

Số lượng sinh viên theo học Cao đẳng Dược và Đại học Dược tăng nhanh nhằm đáp ứng nhu cầu xã hội. Dù vậy, chất lượng nhân lực chưa đồng đều; nhiều sinh viên tốt nghiệp còn thiếu kỹ năng thực hành, nghiên cứu, ngoại ngữ và giao tiếp chuyên môn. Nguồn nhân lực cho các lĩnh vực công nghệ cao, dược lâm sàng và quản lý chuỗi cung ứng vẫn còn khan hiếm.

Quản lý và chính sách phát triển

Chính phủ đã ban hành Chiến lược phát triển ngành Dược Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn 2045, tạo hành lang pháp lý thúc đẩy ngành phát triển bền vững. Tuy nhiên, việc triển khai còn tồn tại hạn chế như thủ tục đăng ký thuốc phức tạp, thời gian kéo dài và cơ chế đấu thầu thuốc chưa minh bạch, gây khó khăn cho cả doanh nghiệp và người bệnh.

Xu hướng ngành Dược Việt Nam trong tương lai

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ, ngành Dược Việt Nam đang đứng trước cả cơ hội và thách thức. Trong tương lai, ngành này sẽ tập trung ứng dụng công nghệ tiên tiến, phát triển dược phẩm sinh học và tăng cường khả năng tự chủ trong nghiên cứu, sản xuất thuốc.

Dược phẩm sinh học được dự báo sẽ trở thành xu hướng chủ đạo, với trọng tâm là nghiên cứu và sản xuất vắc-xin, kháng thể đơn dòng, thuốc sinh học điều trị ung thư cùng các bệnh lý phức tạp khác. Song song đó, liệu pháp gen cũng hứa hẹn mở ra hướng điều trị mới cho các bệnh di truyền và bệnh hiểm nghèo.

Ngoài ra, dược phẩm thông minh và y học cá nhân hóa sẽ ngày càng phát triển, giúp tối ưu hiệu quả điều trị nhờ khả năng tự điều chỉnh liều lượng và giải phóng hoạt chất phù hợp với nhu cầu cơ thể. Công nghệ số cũng sẽ được ứng dụng mạnh mẽ trong việc cung cấp dịch vụ y tế từ xa, giúp bệnh nhân được theo dõi sức khỏe và nhận thuốc trực tuyến một cách thuận tiện hơn.

Các doanh nghiệp dược Việt Nam đang hướng đến nâng cao chất lượng sản phẩm nhằm mở rộng xuất khẩu, đặc biệt là sang các thị trường tiềm năng như ASEAN. Đồng thời, xu hướng tiêu dùng xanh – sử dụng dược phẩm có nguồn gốc tự nhiên, thảo dược và sản phẩm bổ trợ sức khỏe – ngày càng được ưa chuộng.

Những yếu tố trên mở ra nhiều cơ hội lớn cho sự phát triển của ngành Dược Việt Nam. Tuy nhiên, để tận dụng tốt thời cơ này, cần có sự chung tay của Nhà nước, doanh nghiệp và người tiêu dùng trong việc đổi mới, đầu tư và phát triển bền vững.

Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur là một trong những cơ sở học Cao đẳng Dược uy tín tại TP.HCM, với chương trình học được thiết kế chuyên sâu, chú trọng thực hành và phát triển kỹ năng nghề nghiệp. Ngay từ năm nhất, sinh viên đã được tiếp cận hệ thống phòng thực hành hiện đại, trang bị đầy đủ thiết bị và mô hình thí nghiệm đạt chuẩn.

Bên cạnh đó, nhà trường còn tạo điều kiện cho sinh viên tham gia thực tập tại các bệnh viện lớn như Bệnh viện 1A, Bệnh viện Đa khoa khu vực Thủ Đức, Bệnh viện Lê Văn Việt… Sau khi hoàn thành chương trình học, sinh viên sẽ được cấp bằng Cao đẳng chính quy ngành Dược theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo, đồng thời có thể tiếp tục học liên thông lên Đại học để nâng cao trình độ chuyên môn.

Trên đây là những phân tích và đánh giá về thực trạng ngành Dược Việt Nam hiện nay do ban tư vấn Trường Cao đẳng Y Dược Pasteur TP HCM tổng hợp. Dù đã đạt được nhiều thành tựu đáng kể, ngành Dược vẫn đối mặt với không ít thách thức. Vì vậy, việc nâng cao chất lượng sản phẩm, đầu tư công nghệ và phát triển nguồn nhân lực sẽ là yếu tố then chốt giúp ngành phát triển bền vững trong tương lai.